جامعه با مشارکت همگان به سمت عدالت سوق پیدا می کند

رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: باید برای رشد و توسعه در جامعه رقابت ایجاد شود و مدیریت جامعه باید طوری باشد که فضای رقابت به سایر شئون لطمه نزند. بدون عدالت رشد و ترقی حاصل نمی شود و در عرصه سیاست هم با مشارکت همگان جامعه به سمت عدالت سوق پیدا می کند.علی لاریجانی که شب گذشته در نخستین همایش ملی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت سخن می گفت، افزود : متاسفانه در کشور ما کمتر صورت جدی به موضوعاتی از قبیل الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت پرداخته می شود و برگزار کنندگان این همایش که پدیدآورندگان آن هستند باید به آن به صورت دقیق بپردازند.علي لاريجاني، در مراسم اختتامیه نخستین همایش ملی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تصریح کرد: در کشور ما از نظر مسائل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی عموم مردم نسبت به آثار این موضوع شناخت دارند اما باید هر چه بهتر و بیشتر با آن مواجه شوند و این وظیفه نخبگان است که این موضوع را فراگیر کنند.لاریجانی با اشاره به این که در این موضوع عموم مردم علی الاصول آثار آن را در جامعه می بینند و خصوصاً در زمینه بی عدالتی که در جامعه می بینند، سوال می کنند که این چه جامعه اسلامی است که بی عدالتی در آن به چشم می آید، تاکید کرد: باید تلاش کرد این موضوع تا جایی که امکان دارد فراگیر شود و تا عمق جامعه پیش برود، این موضوع از بحث اقتصادی آغاز شد که چگونه جامعه می تواند از نظر اقتصادی پیشرفت کند که با سایر وجوه همه را در برگیرد و به تدریج سایر وجوه نیز به آن اضافه شد.وی تصریح کرد: هر تعریفی که از این موضوع ارائه دهیم یک فرآیندی برای پیشرفت کشور در موضوع توسعه است که آیا در کشور، رفاه مردم در آن نهفته است یا خیر؟ و ملازمه این بحث این است که جامعه باید ترقی کند ، به طور کلی مفهوم توسعه از بنیادهای فلسفی است و در خلاء رشد نکرده و ممکن است برخی مولفه ها از جنس تشریحی باشد ولی مولفه های مهمی دارد که بر مبنای متافیزیکی قرار گرفته است در واقع توسعه در کشورهای پیشرفته همراه با مبانی متافیزیکی است و این نکته ای اساسی است که در زادگاه این مفهوم یک نگاه خاص نسبت به خدا، ولی خدا و دین وجود دارد، رشد کرده و توسعه یافته است و در آن تردیدی نیست.وی سپس تأکید کرد: مفهوم توسعه بعد از جنگ جهانی در کشور ما به صورت جدی شکل گرفته و تأثیری که از تفکر غربی از نظر فلسفی داشت منجر به نوعی مادی گرایی شد.رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با تاکید بر این موضوع که در این حالت 3 وضع قابل ترسیم است، عنوان کرد: رویکرد اول که قبل از انقلاب اسلامی حاکم بود عملاً بسترهای فرهنگی کشور با نگاهی که به این نوع توسعه داشت همگون شد و در واقع این نوع نگاه نوعی نگاه شخصی بود و گاهی نیز با دین مبارزه می کرد و وضعیت این مدل و رویکرد نا موفق بود که یک وجه آن به دلیل ناسازگاری با فرهنگ بود و وجه دیگر آن هم فساد و شرایط استعمار زده آن زمان بود.لاریجانی در ادامه گفت: رویکرد دوم این است که ما ساختار الگوی توسعه ای را که در دنیا متعارف است بپذیریم و آن را دریافت کنیم و تلاش کنیم که تعارضات آن را با فرهنگ اسلامی و تعاریف جدید حل و یا به حداقل برسانیم البته ما قبول داریم این مدل توسعه در غرب از نظر علمی باعث پیشرفت شده است.رئیس قوه مقننه با تأکید بر اینکه ما الگوی خودی در نگاه مکتب اسلامی نداشتیم و همان رویکرد عمومی توسعه را گرفتیم و تعارضات آن را حل کردیم، بیان داشت: در حوزه اقتصاد نظام بانکی جهان براساس ربا است ولی ما آن را به صورتی درست کردیم تا در داخل قابل استفاده باشد. یعنی اگر در سایر نظام های جهان از این دست الگوهایی بود یا آن را حفظ کردیم و یا با سیستم عقود آن را درست کردیم. شاید پذیرفتن این الگوها در شرایط اضطراری چاره ای نبوده است.لاریجانی گفت: در حوزه مسائل زنان ما تلاش می کنیم تا خود را هم سنگ آنها نشان دهیم به عنوان مثال در مورد مجلس بدون در نظر گرفتن جوانب اصرار بر حضور زنان در همه صحنه های ورزشی داریم. در حوزه های دیگر هم وضع اینطور است. البته نمی گوییم همه مظاهر توسعه در غرب باید نادیده گرفته شود اما در متدلوژی ما مشکل وجود دارد یعنی ما در همانند سازی و تغییر بعضی از خصوصیات این الگو مشکل داریم که این شیوه در معماری و شهرسازی نیز با همین مشکلات روبروست. اشکال این روش در این است که خروجی آن با روح تفکر اسلامی سازگار نیست شاید اجزای آن را بازسازی کرده ایم اما روح آن مشکل دارد.وی تصریح کرد: در کشور ما به دلیل مشکلات مختلف سیاسی، جنگ و … غالباً ذهن ها کمتر به سمت مسائل اساسی از این دست سوق می یابد.لاریجانی در توضیح رویکرد سوم الگوی توسعه گفت: رویکرد سوم این است که ما با مبانی فرهنگی خود بخشی از مبانی توسعه را ایجاد کنیم و تنها کسی که با این رویکرد برخورد کرده شهید مطهری است. او با رویکرد اقتباسی اول به طور کلی مخالف بود و رویکرد دوم نیز مورد نقد ایشان است. در واقع رجوع ایشان به سنت های اسلامی است. شهید مطهری در بانکداری که ما برای استفاده از آن عقود را به کار بردیم به مبانی بازگشت و این سوال مطرح شد که آیا این موضوع که در همه حال ربا حرام است یا نه؟ لاریجانی گفت: اگر ما رویکرد سوم را مبنا قرار دهیم باید به این سوال هم پاسخ دهیم که آیا رویکرد دوم که در حال جدا شدن از روح مکتب است، آیا مشکل دیگری نیز دارد؟ بررسی سیر تاریخی توسعه در غرب نشان می دهد که هیچ شکلی از توسعه بدون اشکال نیست، دوم این است که مشکل مهم این توسعه وابستگی را در پی دارد بنابراین برای ایرانی که می خواهد از نظر سیاسی و فرهنگی مستقل باشد این رویکرد وابستگی ایجاد می کند که البته این وابستگی کم و زیاد دارد یعنی علاوه بر ناسازگاری با روح مکتب وابستگی نیز ایجاد می کند.رئیس مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: ما معتقدیم که آئین اسلام آئین خاتم است و در این مسئله حرفی نیست ولی این آئین باید سرچشمه کمال باشد و خصوصیات فردی انسان باید تحت تأثیر قرار دهد یعنی همواره منافع جمع بر منافع فرد ارجح است اما جامعه از نظر اسلام یک هویت مستقل غیر از تجمع افراد نیز دارد. یعنی باید باور داشت که تفکر اسلامی برای فرد و جمع برنامه دارد جامعه اسلامی نباید فرودست باشد لذا جامعه اسلامی نباید وابسته باشد زیرا وابستگی فرودستی است و دوم حرکت الگویی داشته باشد.وی افزود: شاید مستند قرآنی ما به جای واژه توسعه، رشد را مد نظر قرار می دهد که با مفاهیم دینی ما هماهنگ است. در تئوری رشد، ما انسان را با جنبه خدایی مبنا قرار می دهیم و جامعه ای که رشد می کند برکت خدا به آن تعلق می گیرد. لاریجانی گفت: این که در جامعه باید شرایط متوسط را در نظر بگیریم نمی توانیم بگوییم همه درک درستی از این موضوع دارند و همه چیز متوسط است و نمی توان تصور کرد که همه فقیه یا فیلسوف هستند.وی در ادامه گفت: در تفکر اسلامی عدالت کانون همه جامعه است قسط و عدل و اساس و پایه بنای اصلی جامعه است. اما عدالت گاهی طوری بیان می شود که دو مورد با هم متفاوت می شوند، اگر توسعه جدی گرفته شود تولید و توسعه بیشتر می شود.لاریجانی بیان کرد: باید مبنای فکری عدالت را ببینیم که چرا در اسلام عدالت رکن اصلی است ولی معلوم نیست در مقابل آزادی مهمتر باشد اما هر وقت راجع به تفکر فلسفی سیاسی اسلام نگاه می کنیم عدالت قابل مقایسه با بقیه علوم نیست و به تفسیر ما از عدالت برمی گردد.رییس قوه مقننه اظهار داشت: اگر انسان را موجودی که دارای استعدادهای علمی، عقلانی، دینی، ذوقی و هنری و .. است که این مولفه ها به صورت فطری در انسان هست عدالت به معنای راه و روش است که این بذرها را بالفعل کند و انسان را به کمال ذاتی خود برساند توجه به بخشی از آن به عدالت لطمه می زند. انسان عادل باید همه استعدادهای ذاتی خود را به سمت کمال ذاتی خود سوق دهد.رئیس مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: اگر افراد بخواهند به عدالت متصف شوند و شرایط یا استعدادها رشد کنند و به کمال ذاتی خود برسند، رقابت باید وجود داشته باشد که افراد جامعه بتوانند در این فضا مسابقه دهند.آزادی و رقابت چه حدی دارد؟ که به سایر حقوق لطمه وارد نکند این در حالی است که بعضی حقوق در غرب جدی گرفته شده و بعضی نه. حد آن تا جایی است که به سایر استعددهای انسان لطمه وارد نکند.وی در تئوری اسلامی عدالت وقتی رخ می دهد که رقابت در همه عرصه ها وجود داشته باشد اداره جامعه هم باید مانع شرایطی شود که افراد به عقب برگردند بعضی از وجوهی که در مسایل اخلاقی و فرهنگی این روزها مطرح است به جامعه لطمه می زند.وی همچنین گفت: شغل داشتن افراد نکته دیگری است که باید مد نظر قرار گیرد حتی اگر شغل در حد پایین باشد چرا که فقر باعث می شود افراد از ایمان دور شوند. در جامع ما اصل حد پایه ای، شغل داشتن افراد است و مرتبه بعدی طی کردن مدارج علمی است رویکرد ما در توسعه نیز در حد حداقلی این موضوع است که باید شغل به میزان بیشتر فراهم شود که همه فقر نباشد و هم افراد با کرامت زندگی کنند نه به صورت کمیته امدادی.وی افزود: استقلال در محصولات استراتژیک نیز مهم است که مایحتاج اصلی مردم را فراهم کنیم و خودکفا باشیم و دچار توهم جهانی سازی نشویم این وجهی است که باید توجه خاص به آن کرد و تامین مایحتاج مردم باید اولویت اصلی باشد.لاریجانی گفت: مبارزه با فساد در همه مراتب از راس و میان و پایین باید اجرا شود و باید سیستم رصد کننده ای وجود داشته باشد که جلوی آن را بگیرد.وی همچنین تصریح کرد: سلامت افراد جامعه نیز از نظر بهداشت و درمان مهم است که افراد بتوانند حرکت کنند رویکرد توسعه باید ابتدا ایجاد شغل باشد. اولویت بندی متناسب با مقدورات را باید د ر نظر گرفت و کشش ما باید به سمت صنایع پیشرفته باشد که جهش هایی را در سمت صنایع اجرا کند و تاثیر گذاری ما با اقتصاد دیگران بیشتر می شود.رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: تا وقتی که نگاه ما به نفت و منابع گازی و معادن به صورت سرمایه خوری است بقیه امور حتما مشکل دارد. باید نگاه به صورت ماهوی تغییر کند یعنی باید بدانیم سرمایه ما و نسل آینده است عامل تحرک باید باشد نه عامل ایستایی که اگر از اینها برای زندگی متعارف توزیع کردیم به صورت کمیته امدادی جامعه را راکد کرده ایم اما عدالت می گوید این سرمایه باید عامل تحرک باشد باید استفاده بهینه کنیم از آنها که ما در این زمینه نقص داریم.