مسعود درخشان استاد اقتصاد دانشگاه بیان کرد: اکنون پژوهشگران علوم انسانی و اسلامی با سوالات بسیار جدی در حوزه های نظری و کاربردی روبرو هستند.
مسعود درخشان استاد اقتصاد دانشگاه در مراسم افتتاحیه پنجمین کنگره علوم انسانی که در سالن همایش های بین المللی داوسیما برگزار شد، گفت: بحث های امروز بیشتر درباره کاوش های نظری در کشف و توسعه علوم انسانی و اسلامی بود. هرچند از نظر من این کاوش های نظری ضروری است اما به شرطی اثربخش است که معطوف به اقامه نظام اسلامی و استحکام این نظام و توسعه همه جانبه آن باشد.
وی ادامه داد: هر گاه داده های نظری که حال مطالعات علوم اسلامی و انسانی است در طراحی و توسعه الگوی تدبیر برای مدیریت نظام اسلامی به کار گرفته شود در تجزیه و تحلیل ثمرات آن می تواند زمینه مناسبی برای رشد کاوش های نظری در توسعه علوم انسانی و اسلامی فراهم کند.
این استاد دانشگاه گفت : بنابراین مطالعه در فلسفه علوم اسلامی و انسانی و کوشش در طراحی اجرای الگوی تدبیر برای نظام اسلامی لازم و ملزوم هم هستند و رشد هر کدام از این دو حوزه بدون ملاحظه ربط بین آنها و تاثیرگذاری متقابل آنها به بیراهه رفتن و دور شدن از هدف است.
درخشان اضافه کرد: هدف چیزی جز اقامه نظام اسلامی و پایداری و مقام سازی آن نیست، از این رو در سال های نخستین انقلاب بنده چه در زمانی که به بحث و درس در حوزه های علوم انسانی مشغول بودم و چه در زمانی که در راه اندازی دانشگاه امام صادق خدمت گذاری می کردم، به جنبه الگوسازی برای نظام تدبیر بیش از دقت های نظری در فلسفه علوم انسانی اسلامی توجه داشتم.
وی تاکید کرد: برای اینکه به نظام سازی و الگوی تغییر، توجه کافی مبذول نمی شد بنابراین معمولا به جای واژه اقتصاد اسلامی از نظام تدبیر در نظام اقتصادی مسلمین استفاده می شد. اینگونه تصور می شد که چون حکومت اسلامی به راه افتاده است، نباید صرفا به کاوش های ذهنی و مطالعات فلسفی بسنده کرد بلکه باید برای اقامه نظام های اسلامی سیاسی و اجتماعی کوشید.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: سعی من این بود که الگو یا نظام تدبیری که ماهیتا از مقولات کارشناسی است، چنان طراحی شود که برمبنای احکام شرعی ارزش ها و اصول اسلامی باشد که ماهیتا اینها از مقولات فقهی است.
وی افزود: بدین ترتیب با تفکیک دو حوزه کارشناسی و فقاهت وظیفه کشف نظام کارشناسی اسلامی می دانستم که امروزه به آن علوم انسانی و اسلامی می گوییم. با وجود این کشف نظام کارشناسی اسلامی در علوم انسانی را جدا از ساخت الگوی تدبیر در مدیریت نظام اسلامی نمی دانستم.
این استاد دانشگاه تریح کرد: از دیدگاه بنده سعی و خطا در ساختن الگوی تدبیر و آموختن از خطاهای گذشته برای آینده ابزار مناسبی است و لذا نقد نظام های غیر اسلامی و به ویژه لیبرالیسم در همه وجوه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در اولویت می دانستم تا بتوان امکان لغزش اندیشمندان مسلمان را در ساختن الگوی تدبیر علوم انسانی به حداقل رساند و خطر سقوط آنها به لیبرالیسم را کاهش داد و از اسلامیزه کردن علوم انسانی لیبرالیستی اجتناب کرد.
وی گفت: نقد در چارچوب برای تحقق هدف فوق الذکر کفایت نمی کرد بلکه نقد چارچوب علوم پایه لیبرالیستی ضروری بود، برای نمونه تنظیم امور اقتصادی مسلمین در وجه های پولی نیازمند دارا بودن بانکداری اسلامی است. نقد در چارچوب به این معنی است که عملکرد بانکها در نظام لیبرالیستی را نقد کنیم و سعی کنیم حتی المقدور آن عملکردها را با موازین اسلامی و احکام شرعی سازگار کنیم.
درخشان با بیان اینکه نقد چارچوب به معنای نقد چارچوب حاکم بر نظام بانکداری لیبرالیستی است، گفت: این چارچوب چیزی جز تکاثر، ثروت ثروتمندان به واسطه تجمع پس انداز طبقات فقیر متوسط و اعطای اعتبارات سنگین به صاحبان تمکن نیست زیرا که لازمه بقای بانک، سود حال از اعطای اعتبارات است که تضمین سود بجز از طریق حصول اطمینان از ثروت و توان مالی وام گیرندگان ممکن نیست.
وی اضافه کرد: بنابراین نقد چارچوب بانکداری در اقتصاد لیبرالیستی بدین معنی است که این سوال را مطرح کنیم که آیا نظام بانکداری اسلامی در الگوی تدبیر امور اقتصادی مسلمین صرفا با وجود یک بانک دولتی سازگاری بهتری ندارد؟ شرط لازم برای جلوگیری از تکاثر غیر عقلایی ثروت حاصل از عملیات بانکداری نیست؟ آیا بهتر نیست بساط این بانک های رنگارنگ که نقشی جز خلق پول و تعمیق شکاف طبقاتی و ایجاد تورم و بحران در نظام اسلامی ندارد ، برچیده شود.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: شاید البته این امر با عدالتی که باید حاکم بر آن عقود اسلامی باشد، سازگاری بهتری ندارد؟ اینها سوالاتی کلیدی است که چارچوب ها را باید درنگرش نوین به تفکرات اسلامی انسانی انجام داد. خوشبختانه در سال های اخیر فعالیت های پربرکتی در مطالب فوق الذکر انجام شد.
وی بیان داشت: این تحول همان فرمایشات مقام معظم رهبری است که نخست در منظومه شعارهای سال و سپس در الگوی اسلامی ایران پیشرفت و اقتصاد مقاومتی و بیانیه گام دوم بیان کردند. در بیانیه گام دوم خطوط مهمی که می تواند در اجرای الگوی اسلامی و ایرانی پیشرفت و جهت دهی به مطالعات علوم انسانی و اسلامی به کار گرفته شود، دقیقا ترسیم شد که عبارت هستند از روحیه انقلابی و تفکر انقلابی و عملکرد جهادی و این همه بر محور تقابل اسلام و استکبار هستند.
درخشان تاکید کرد: بدین ترتیب با رهنمودهای مقام معظم رهبری، نقشه راه برای مطالعات نظری و کاربردی در علوم انسانی و اسلامی روشن شد. اکنون پژوهشگران علوم انسانی و اسلامی با سوالات بسیار جدی در حوزه های نظری و کاربردی روبرو هستند.
درخشان در پایان اظهار کرد: برخی از این سوالات درحوزه نظری عبارت هستند: روحیه و تفکر انقلابی و عملکرد جهادی در کدامیک از الگوهای علوم انسانی و اسلامی می توان شکل داد؟ ویژگی های این الگو کدام است؟ تحقق شعارهای سال رهبری در چارچوب کدام الگوی علوم انسانی و اسلامی امکان پذیر است؟ تقابل دوگانه اسلام واستکبار به ویژه اسلام ستیزی استکبار که به لحاظ تاریخی مهم است ریشه در کدام جهان بینی در علوم انسانی لیبرالیستی دارد؟
انتهای پیام/